Veilig met de bever samenleven
Het aantal bevers neemt toe in Nederland en ook op de Zuid-Hollandse Eilanden, het werkgebied van waterschap Hollandse Delta. Het is goed nieuws voor deze beschermde diersoort en ook voor de biodiversiteit die ze met zich meebrengen. Maar op sommige locaties kan de bever door zijn graverijen en aanleg van dammen, holen of burchten een gevaar zijn voor de openbare veiligheid vanwege de schade die ze veroorzaken. Als waterschap zijn we dan ook extra alert en is het een uitdaging om veilig met de bever samen te leven.
Wat kunnen bevers veroorzaken?
De bever is een echte bouwer. Hoe indrukwekkend ook, met zijn gangenstelsels en dammen kan een bever in een korte tijd behoorlijke schade toebrengen aan keringen, wegen en watergangen. Als de bever ergens zit waar hij geen risico oplevert voor onze dijken, wegen of ons watersysteem, dan laten we de bever met rust. Maar als de veiligheid van de dijken in gevaar komt, is ingrijpen soms nodig. Want de dijken beschermen de inwoners van ons gebied tegen hoog water. Door de holen die ze maken, verzwakken deze dijken. Dat levert niet alleen hoge herstelkosten op, maar kan ook de veiligheid van de weg, dijk of sloot in gevaar brengen.
Hoe gaan we om met de bever?
Naar schatting leven er zo’n 2000 bevers in ons gebied. Omdat het een beschermde diersoort is hebben we als waterschap geen invloed op de populatie en zal deze alleen maar toenemen.
Als waterschap hebben we elke dag te maken met de bever. We weten waar de bevers zich bevinden. We zoeken in iedere unieke situatie naar oplossingen om de bever te behouden en onze dijken te behoeden. We weten waar de aanwezigheid van bevers niet tot problemen kan leiden en waar we extra alert moeten zijn of zelfs moeten ingrijpen. Voordat we mogen ingrijpen, moeten we daarvoor eerst toestemming krijgen van de provincie via het beverprotocol.
Wij houden ons aan het beverprotocol
Het beverprotocol is een gedragscode die duidelijke handvatten bevat voor de omgang met bevers. In onze werkwijze houden wij ons daaraan. Zo vragen we aan de FaunaBeheereenheid van de provincie toestemming om in actie te komen bij beverschade. De provincie Zuid-Holland is het bevoegd gezag en moet toestemming geven om een beschermde diersoort, zoals de bever, te verstoren of in het uiterste geval te doden.
Lees er meer over in het faunabeheerplan bever 2023-2029 van de provincie Zuid-Holland.
Problemen vóór zijn
Het waterschap zoekt continu naar mogelijkheden om problemen vóór te zijn. Als we holen vinden dan graven we deze uit en worden er preventieve maatregelen getroffen zoals het aanbrengen van gaas of stortsteen.
Zo is er eerder in de voet van de dijk langs de Benedenrijweg in Ridderkerk over een lengte van zo’n 100 meter 2,5 meter diep en 2 meter breed gaas in de grond gedrukt met een door de aannemer speciaal ontwikkelde machine. Het gaas voorkomt dat bevers, muskus- en beverratten onder de dijk gaan graven en met hun gangenstelsels de dijk verzwakken. Zo kan de bever ongemoeid gelaten worden, terwijl de wegen, dijken en sloten veilig blijven.
Bevers opsporen met DNA uit watermonsters
We willen weten waar bevers leven. We kunnen niet altijd alle beversporen vanaf het land en water zien. Zeker niet in de zomerperiode, als alles begroeid is. Daarom zetten we een nieuwe manier in om bevers op te sporen: DNA halen uit watermonsters. In elk levend wezen zit DNA. Het is een soort unieke code met allemaal informatie over het levend wezen. Dit is ook op te sporen in het water. Dat noem je 'Environmental DNA' (E-DNA), waarmee je kunt onderzoeken of er onder andere bevers in het water zitten.
RTV Dordrecht maakte hier een mooi nieuwsitem over:
Beverholen zoeken met sonarboot
Soms leven bevers op plekken waar we ze niet goed kunnen zien wat ze aan het doen zijn. En dan met name wat ze onder water aan het doen zijn. Dan varen wij met een sonarboot langs de kade om beverholen die onder water zitten beter in beeld te krijgen. Zo houden we de situatie scherp en kunnen we eventueel maatregelen nemen om de openbare veiligheid te waarborgen.
Sonar is een techniek die gebruik maakt van geluidsgolven. Met een boot varen we langs de oever. Aan de zijkant van de boot, onder water, hangt een sonar-antenne die een signaal uitzendt. Dit signaal wordt weerkaatst door de oever, waarna het weer door de sonar-antenne wordt opgepikt. Op plekken waar een beverhol in de oever zit, duurt het langer voordat dit signaal terugkomt. Dit wordt weergegeven op een kaart. Het voordeel van deze sonarmethode is dat je direct de onderwatersituatie in beeld hebt. Daarmee krijgen we een nog beter beeld waar er bevers leven en waar ze holen graven.
Voorbeelden van schade door gegraaf van bevers
Regelmatig is er schade die door bevers wordt veroorzaakt. Dit varieert van klein tot groot. Alleen schades aan de eigendommen van het waterschap komen voor rekening van het waterschap. In 2023 is er 200.000 euro geïnvesteerd om schades te herstellen en of maatregelen te treffen die door de bevers zijn aangericht.
Beverschade aan de Molendijk in Numansdorp
In 2022 is er een beverburcht aangetroffen in de Molendijk in Numansdorp. De schuine helling van de dijk was behoorlijk verzakt. We hebben de schade aan de dijk hersteld en er is beverwerendgaas geplaatst. De bevers van de betreffende beverburcht bouwen op een andere plek in het gebied verder. Ook daar houdt het waterschap hen in de gaten. De provincie Zuid-Holland gaf toestemming voor het verwijderen van de burcht en de herstelwerkzaamheden. De weg op de dijk was niet beschadigd.
Tractor met aanhanger rijdt in beverburcht
In Herkingen is een landbouwer met volle lading in een beverburcht terecht gekomen. Er was sprake van materiële schade. Als de bever zijn verblijfplaats onder een weg of watergang heeft, dan is dat gevaarlijk voor alle weggebruikers.
Grasmaaier zakt weg in bevergang
Bij watersportvereniging De Put bij Nieuwendijk zakte een grasmaaier in een gang die door bevers was gegraven. Er moest een kraan aan te pas komen om de maaier er weer uit te krijgen. Ook hier gelukkig alleen materiële schade.
Beverschade in boezemkade
Tijdens een eerdere inspectie is er beverschade ontdekt aan de primaire kering nabij Hoogvliet. Door het hoge water zijn de bevers vanuit de sloot aan de binnenzijde van de primaire kering gaan graven. Dit kan de dijk verzwakken waardoor actie is ondernomen. Om tot actie over te mogen gaan hebben we dit gemeld bij de FaunaBeheereenheid Zuid-Holland. Na akkoord hebben we de holen in de kering uitgegraven en gedicht. Bij het uitgraven zorgen we ervoor dat er geen bevers worden opgesloten in de kering. Om een nog beter en completer beeld te krijgen van de beverschade op deze locatie, is de nabijgelegen boezem van de Poortugaalse haven later drooggelegd. En wat bleek: de schade was groot. Er is veel grond verzet door de bevers met het gevaar dat de holen instorten. De holen zijn dichtgemaakt met klei en er is gaas aangebracht zodat ze niet opnieuw kunnen graven op deze plek. Zo kan de bever verder leven, terwijl de dijk en boezem veilig blijft.
Ondermijning van de weg bij Middelharnis
De bevers werden al geruime tijd gemonitord in dit gebied. Het natuurgebied naast de weg was namelijk een uitstekend biotoop voor de bevers. Tijdens een weginspectie werd er een gat naast de weg ontdekt, dit bleek van een bever te zijn en was voor ons aanleiding om verder te gaan kijken naar de schade. Na aanvraag van toestemming is alles opgegraven en bleek de bever een forse schade onder de weg te hebben gemaakt. De weg werd daarmee instabiel en onveilig. Alle bever holen en de burcht zijn ontmanteld onder toeziend oog van de Provincie. Preventief is er een kunststof damwand in de sloot gedrukt zodat de bevers niet opnieuw onder de weg konden graven. Verder zijn er in het aanliggende natuurgebied vier kunstburchten aangebracht zodat de bever daarin kan nestelen. Deze zijn inmiddels bewoond door de bever. Dit is een mooi voorbeeld hoe wij samen met de bevers leven.
Wat kan jij doen als je graverij van een bever ontdekt bij een dijk?
Meld het bij waterschap Hollandse Delta. Daar zijn wij heel erg mee geholpen om zo een goed beeld te krijgen van de populatie. Ga dan snel naar Fixi of bel naar 088 974 3000
